ورق گالوانیزه: ویژگی‌ها، کاربردها و قیمت

ورق گالوانیزه یکی از پرکاربردترین انواع ورق‌های فلزی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش، در صنایع مختلف به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. این نوع ورق به‌ویژه در صنعت ساختمان، خودروسازی و تولید لوازم خانگی کاربرد زیادی دارد. در این مقاله، ویژگی‌ها، کاربردها، و عوامل تأثیرگذار بر قیمت ورق گالوانیزه را بررسی می‌کنیم.

ورق گالوانیزه چیست؟

ورق گالوانیزه به ورق‌های فولادی اطلاق می‌شود که سطح آن‌ها با لایه‌ای از روی پوشش داده شده است. این پوشش به‌منظور محافظت از فولاد در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی ایجاد می‌شود. فرآیند گالوانیزه کردن، به‌طور معمول از طریق غوطه‌وری ورق فولادی در حمام روی مذاب انجام می‌شود. این روش باعث می‌شود که لایه‌ای مقاوم و بادوام از جنس روی، روی سطح ورق ایجاد شود که در نهایت مقاومت آن را در برابر عواملی همچون رطوبت، مواد شیمیایی و سایر عوامل خوردگی افزایش می‌دهد.

ویژگی‌های ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه به‌دلیل ویژگی‌های برجسته‌ای که دارد، در برابر محیط‌های مختلف عملکرد خوبی از خود نشان می‌دهد. مهم‌ترین ویژگی‌های این ورق‌ها عبارتند از:

1. مقاومت بالا در برابر خوردگی: پوشش روی باعث می‌شود که ورق گالوانیزه در برابر رطوبت، بارش باران و سایر شرایط محیطی مقاوم باشد و در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی محافظت شود.
2. طول عمر بالا: ورق‌های گالوانیزه به دلیل لایه محافظتی خود، طول عمر بیشتری نسبت به ورق‌های فولادی معمولی دارند.
3. ظاهر زیبا و براق: لایه روی سطح ورق، ظاهر براق و زیبایی به آن می‌بخشد که در صنایع مختلف به‌ویژه در نمای ساختمان‌ها و محصولات خانگی اهمیت دارد.
4. استحکام بالا: این ورق‌ها علاوه بر مقاومت در برابر خوردگی، از استحکام فیزیکی بالایی برخوردار هستند که آن‌ها را برای استفاده در سازه‌های مختلف مناسب می‌سازد.
5. قابلیت فرم‌دهی: ورق‌های گالوانیزه به راحتی قابل شکل‌دهی هستند و می‌توانند در اشکال مختلف به‌کار روند.

دسته بندی ورق های گالوانیزه

ورق‌های گالوانیزه به‌طور کلی به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. این دسته‌بندی‌ها معمولاً بر اساس روش‌های تولید، نوع پوشش و ویژگی‌های فنی ورق صورت می‌گیرند. در ادامه، انواع ورق گالوانیزه را معرفی می‌کنیم:

• ورق گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanized Steel)

• روش تولید: این نوع ورق گالوانیزه از طریق غوطه‌ور کردن ورق فولادی در حمام مذاب روی (Zinc) تولید می‌شود. لایه روی به‌طور کامل سطح ورق فولادی را پوشش می‌دهد.
• ویژگی‌ها: ورق گالوانیزه گرم دارای پوشش ضخیم‌تری نسبت به سایر انواع است و مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد. این ورق‌ها برای استفاده در شرایط محیطی دشوار و مناطق مرطوب مناسب هستند.
• کاربرد: صنایع ساختمان‌سازی، کشاورزی، خودروسازی، لوازم خانگی و تجهیزات صنعتی.

• ورق گالوانیزه الکتروگالوانیزه (Electro-Galvanized Steel)

• روش تولید: در این روش، ورق فولادی در یک محلول روی قرار می‌گیرد و به‌وسیله جریان الکتریکی، لایه‌ای نازک از روی بر سطح فولاد رسوب می‌کند.
• ویژگی‌ها: پوشش این ورق‌ها نازک‌تر از ورق‌های گالوانیزه گرم است، به همین دلیل مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی در محیط‌های شدید کمتر است. همچنین، سطح صاف‌تری دارند.
• کاربرد: صنایع خودروسازی، تولید لوازم خانگی و دستگاه‌های الکترونیکی، به‌ویژه در مواردی که ظاهر صاف و شفاف ورق اهمیت دارد.

• ورق گالوانیزه سرد (Cold Rolled Galvanized Steel)

• روش تولید: ورق‌های گالوانیزه سرد از ورق فولادی نورد سرد که به روش گالوانیزه شدن تحت فرآیند پوشش روی قرار می‌گیرند، تولید می‌شوند.
• ویژگی‌ها: این ورق‌ها نسبت به ورق‌های گرم، سخت‌تر و صاف‌تر هستند. پوشش روی آن‌ها نازک‌تر است و مقاومت کمی در برابر خوردگی دارند.
• کاربرد: ساخت قطعات دقیق، لوازم خانگی، محصولات الکترونیکی و اجزای خودرو.

• ورق گالوانیزه با پوشش کروم (Galvanized Steel with Chrome Coating)

• روش تولید: در این نوع ورق‌ها علاوه بر پوشش روی، یک لایه کروم نیز روی سطح ورق قرار می‌گیرد تا مقاومت به خوردگی را افزایش دهد.
• ویژگی‌ها: این ورق‌ها معمولاً مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارند و سطح براق‌تری نسبت به سایر ورق‌های گالوانیزه دارند.
• کاربرد: استفاده در محیط‌های شدیداً خورنده و قطعاتی که نیاز به سطح براق دارند، مانند لوازم خانگی.

• ورق گالوانیزه رنگی (Pre-painted Galvanized Steel)

• روش تولید: ورق‌های گالوانیزه رنگی به‌وسیله یک فرآیند خاص رنگ‌آمیزی پس از گالوانیزه شدن تولید می‌شوند. در این فرآیند، ابتدا ورق گالوانیزه ساخته می‌شود و سپس لایه‌ای از رنگ بر روی آن اعمال می‌شود.
• ویژگی‌ها: این ورق‌ها علاوه بر مقاومت بالا در برابر خوردگی، از نظر ظاهری نیز جذاب هستند. لایه رنگی باعث افزایش عمر مفید ورق می‌شود و به آن ظاهری زیبا می‌دهد.
• کاربرد: به‌طور عمده در صنایع ساخت و ساز، تولید سقف‌ها، درب‌ها و دیوارهای خارجی، لوازم خانگی، تاسیسات صنعتی و محصولات تزئینی استفاده می‌شود.

• ورق گالوانیزه با پوشش آلومینیوم (Aluzinc or Galvalume)

• روش تولید: ورق‌های گالوانیزه با پوشش آلومینیوم (Aluzinc) به‌طور معمول از یک لایه آلیاژی ترکیبی از روی و آلومینیوم تولید می‌شوند.
• ویژگی‌ها: این نوع ورق‌ها در مقایسه با ورق‌های گالوانیزه ساده از مقاومت بالاتری در برابر خوردگی برخوردار هستند و به‌ویژه در برابر دماهای بالا و محیط‌های خورنده مقاومت بیشتری دارند.
• کاربرد: در صنعت ساختمان‌سازی، سقف‌ها، فضاهای باز، و همچنین تولید لوازم خانگی.

• ورق گالوانیزه با پوشش دوطرفه (Double-sided Galvanized Steel)

• روش تولید: این ورق‌ها در هر دو سطح خود پوشش روی دارند، که این ویژگی آن‌ها را برای استفاده در شرایط محیطی سخت‌تر و برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت بیشتر دارند، مناسب می‌سازد.
• ویژگی‌ها: از آنجا که این ورق‌ها در هر دو طرف پوشش روی دارند، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و عوامل محیطی خواهند داشت.
• کاربرد: در ساخت قطعات بیرونی خودرو، سازه‌های فولادی در محیط‌های مرطوب و صنعتی، سقف‌ها و دیوارهای خارجی.

ترکیب شیمیایی ورق گالوانیزه

به طور کلی از دو بخش تشکیل شده است: فولاد پایه (که معمولاً از ورق فولادی نورد شده تولید می‌شود) و پوشش گالوانیزه (که از فلز روی یا Zinc ساخته می‌شود). ورق گالوانیزه با فرآیند غوطه‌وری گرم در روی تولید می‌شود که موجب ایجاد یک لایه روی فولاد می‌شود. این لایه به عنوان محافظ در برابر خوردگی عمل می‌کند.

ترکیب شیمیایی ورق گالوانیزه به‌طور عمده شامل موارد زیر است:

1. فولاد پایه (آلیاژ فولادی):
   • کربن (C): 0.08% تا 0.20% (در فولادهای معمولی)
   • منگنز (Mn): 0.3% تا 1.2% (برای تقویت استحکام و جلوگیری از خوردگی)
   • سیلیسیم (Si): 0.02% تا 0.50% (برای بهبود خواص ضد خوردگی)
   • فسفر (P): کمتر از 0.1% (برای کاهش تردی فولاد)
   • گوگرد (S): کمتر از 0.05% (برای کاهش تردی)
2. پوشش گالوانیزه (فلز روی) :
   • روی (Zn): حداقل 99.9% (که به‌عنوان لایه محافظ در برابر خوردگی و عوامل محیطی عمل می‌کند)

ویژگی‌های دیگر:

• آلومینیوم (Al): در برخی از ورق‌های گالوانیزه برای بهبود چسبندگی و مقاومت در برابر خوردگی ممکن است مقدار کمی آلومینیوم اضافه شود (معمولاً 0.1% تا 0.5%).
• کادمیوم (Cd): در برخی ورق‌ها به مقدار بسیار کم به‌عنوان عنصر آلیاژی برای مقاومت بیشتر در برابر خوردگی استفاده می‌شود.

کاربردهای ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. مهم‌ترین کاربردهای این ورق‌ها عبارتند از:

• صنعت ساختمان‌سازی: یکی از کاربردهای اصلی ورق گالوانیزه در ساختمان‌سازی است. این ورق‌ها در تولید سقف‌ها، دیوارها، نرده‌ها و اجزای مختلف ساختمان به‌کار می‌روند.
• صنعت خودروسازی: ورق‌های گالوانیزه در تولید بدنه خودروها برای جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• تولید لوازم خانگی: در تولید لوازم خانگی مانند یخچال، ماشین لباسشویی و اجاق‌گاز، ورق‌های گالوانیزه به‌دلیل مقاومت بالای آن‌ها در برابر رطوبت و خوردگی استفاده می‌شوند.
• صنایع مخابراتی: این ورق‌ها در ساخت برج‌ها، دکل‌ها و تجهیزات مخابراتی برای حفاظت از تجهیزات در برابر شرایط جوی به‌کار می‌روند.
• کشاورزی: در صنایع کشاورزی، ورق‌های گالوانیزه برای ساخت گلخانه‌ها و تجهیزات آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برخی از برترین کارخانه‌های تولیدکننده ورق گالوانیزه در ایران عبارتند از:

فولاد مبارکه اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد نیشابور، فولاد غرب، فولاد هفت الماس، فولاد کاشان، فولاد چهارمحال و فولاد گیلان. این کارخانه‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و مواد اولیه با کیفیت، توانسته‌اند محصولات گالوانیزه‌ای با استانداردهای بین‌المللی تولید کرده و سهم بزرگی از بازار داخلی و صادراتی را به خود اختصاص دهند.

جمع‌بندی

ورق گالوانیزه یکی از محصولات فولادی با کاربردهای بسیار متنوع است که به دلیل ویژگی‌های برجسته‌ای مانند مقاومت در برابر خوردگی، طول عمر بالا و استحکام فیزیکی مناسب، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. عوامل مختلفی مانند قیمت مواد اولیه، نرخ ارز و فرآیند تولید بر قیمت این ورق‌ها تأثیر دارند. فولاد هاب به عنوان یکی از معتبر ترین تامین کنندگان ورق گالوانیزه در کشور به خوبی از نیاز های مشتریان آگاه است و سعی بر رفع این نیاز ها از طریق تامین محصول با کیفیت با مناسب ترین قیمت دارد.